تفاوت رم و حافظه جانبی در چه مواردی است؟

نمی‌دانید که چگونه رم سیستم یا هارد خود را ارتقا دهید؟ شما برای انجام این کار ابتدا نیاز دارید تا لیست کاملی از تفاوت‌ رم و حافظه جانبی را بدانید. بوبوکو در این نوشته تلاش می‌کند این تفاوت‌ها را با جزئیات و دقت تمام بررسی کند تا به شما در کسب اطلاعات موردنیاز درباره این موضوع کمک کند.

احتیاجات یک CPU

واحد پردازش مرکزی هر کامپیوتر و لپ‌تاپی که به اختصار به آن CPU می‌گوییم، برای آنکه در بهترین حالت خود عمل کند، به دو نوع حافظه نیاز دارد که اولین آنها، حافظه با دسترسی تصادفی است که همان RAM (Random-access memory) است و دومین آن حافظه ذخیره‌سازی است که بیشتر با storage مشخص می‌شود. پس تا به اینجا متوجه شدیم، تفاوت رم و حافظه جانبی می‌تواند در نام‌گذاری آنها هم باشد.

از جزئیات رم (RAM) چه می‌دانیم؟

ماژول‌های RAM، تراشه‌های حافظه اما از نوع فرّار هستند که وظیفه‌ای که برابشان تعریف شده، نگهداری از داده‌هاست. قبل از اینکه یک CPU شروع به پردازش داده‌ها کند، RAM به سرعت داده‌ها را بارگیری می‌کند و در عین‌حال با همان سرعت، آنها را پاک می‌کند.

برای تشخیص تفاوت رم و حافظه جانبی می‌توانیم اینطور بگوییم: RAM همانند حافظه مغزی انسان عمل می‌کند، سریع اما فرّار است و اطلاعات یا داده‌های مورد نیاز CPU را در زمان مورد نیاز ذخیره می‌کند و زمانی که کامپیوتر قدرت خود را از دست می‌دهد یا از کار می‌افتد، پاک می‌شود. همچنین این حافظه تصادفی، در ارتباط با هارد دیسک هم عمل می‌کند که توانایی ذخیره طولانی‌مدت داده‌ها را دارد.

پس تا به اینجا متوجه شدیم که رم، اساساً حافظه کوتاه‌مدت سیستم شما است که اطلاعات یا دستورالعمل‌هایی را که رایانه شما فعالانه می‌خواند یا می‌نویسد، ذخیره می‌کند تا تقریباً فوراً توسط CPU قابل دسترسی باشد.

ساختار رم

تفاوت‌ رم و حافظه جانبی را از جهت ساختار نباید فراموش کنیم. تراشه‌های کامپیوتری – مدارهای مجتمع – که به صورت مستقیم روی برد منطقی اصلی رایانه لحیم می‌شوند یا در ماژول‌های حافظه نصب می‌شوند که در سوکت‌های برد منطقی رایانه شما قرار می‌گیرند، رم را می‌سازند.
داده‌های ذخیره‌شده در RAM بدون توجه به جایی که در حافظه ذخیره شده‌اند، تقریباً فوراً قابل دسترسی هستند، بنابراین در حد میلی ثانیه سریع هستند. برای مثال، رم DDR4، یکی از انواع جدید، با حداکثر سرعت 19200 مگابایت بر ثانیه، داده‌ها را انتقال می‌دهد!

مثال عینی برای رم

رم را می‌توانید به‌عنوان یک فضای کاری در نظر بگیرید که رایانه برای انجام کار از آن استفاده می‌کند، برای مثال، یک میز. وقتی روی یک برنامه دوبار کلیک می‌کنید، سندی را باز می‌کنید یا کارهای زیادی را انجام می‌دهید، بخشی از “میز” شما پوشیده شده است و نمی‌توان از آن استفاده کرد. همانطور که فایل‌های بیشتری را باز می‌کنید، به معنی پوشاندن میز با موارد بیشتر و بیشتر است. پس استفاده از میزی که تعداد زیادی فایل دارد، آسان است، اما استفاده از میزی که با انبوهی از وسایل روی آن را گرفته است، سخت می‌شود.

تفاوت رم و حافظه جانبی با تعریف storage

برای مشخص شدن تفاوت رم و حافظه جانبی اجازه دهید اصطلاح ذخیره‌سازی را هم بررسی کنیم؛ ذخیره‌سازی به داده‌های کاربر به طور کلی و به طور خاص‌تر به یک دستگاه حافظه الکترونیکی که برای ذخیره داده‌های دیجیتال استفاده می‌شود، اشاره می‌کند. این اصطلاح را می‌توان مانند حافظه کتاب در نظر گرفت؛ اطلاعات یا داده‌هایی که دسترسی به آنها زمان بیشتری می‌برد، اما حتی پس از خاموش شدن رایانه ذخیره می‌شوند و به آنها دسترسی پیدا می‌کنید. دستگاه‌های حافظه ذخیره‌سازی از رسانه‌های مغناطیسی یا نوری برای نگهداری اطلاعات یا داده‌ها استفاده می‌کنند.

انواع اصلی دستگاه‌های حافظه ذخیره‌سازی عبارتند از هارد دیسک‌ها (HDD)، رم، درایوهای حالت جامد (SSD)، درایوهای دیسک نوری، درایوهای فلش و ذخیره سازی ابری. دستگاه‌های ذخیره‌سازی عمدتاً غیرفرار هستند که داده‌ها در آن‌ها ذخیره می‌شوند و می‌توانند به طور نامحدود حتی زمانی که رایانه در حال استفاده نیست یا خاموش است، باقی بمانند. یعنی داده‌ها روی دیسک نوشته می‌شوند و تا زمانی که پاک شوند یا ذخیره سازی از کار بیفتد، باقی می‌مانند.

در یک مثال عینی می‌توانیم اینطور بگوییم که از storage برای ذخیره سوابق قدیمی شرکت مانند اظهارنامه مالیاتی پنج سال پیش، مجموعه موسیقی و تصاویر استفاده می‌کنید؛ همانند  یک کابینت بایگانی که در کنار فضای کاری می توانید در صورت نیاز اطلاعات را در آن بازیابی کنید.

نحوه پیدا کردن رم در سیستم

حالا که متوجه تفاوت‌ رم و حافظه جانبی به صورت کلی شده‌اید، بیایید میزان رم و حافظه جانبی خود را با بررسی کامپیوتر خود پیدا کنید.
اگر کامپیوتر و یا لپتاپی دارید که به ویندوز 10 مجهز شده است، با طی کردن مراحل زیر می‌توانید میزان این حافظه تصادفی را مشاهده کنید:

• کنترل پنل را با کلیک کردن روی دکمه Windows و تایپ “کنترل پنل” باز کنید،
• روی System and Security و بعد روی System کلیک کنید.
• به دنبال خط “حافظه نصب شده (RAM)” بگردید. برای مثال در شکل زیر می‌بینید که کامپیوتر دارای 16 گیگابایت رم نصب شده است.

نحوه مشخص کردن حافظه ذخیره‌سازی در کامپیوتر

برای مک‌بوک‌ها باید مراحل زیر را طی کنید:
روی منوی Apple و بعد About This Mac کلیک کنید و از آنجا، Storage را باز کنید. در تصویر زیر، محل نمایش فضای ذخیره‌سازی را مشخص کرده‌ایم Mac OS (Apple Menu > About This Mac > Storage):

اگر سیستم عامل ویندوز 10 و بالاتر دارید، این مراحل را پیگیری کنید:

• روی دکمه Windows کلیک کنید و “file explorer” را تایپ کنید.
• وقتی File Explorer باز شد، از لیست گزینه‌های موجود در سمت چپ روی This PC کلیک کنید.
• در تصویر زیر، جایی که فضای ذخیره‌سازی موجود شما نمایش داده می‌شود، مشخص شده است:

تفاوت‌های RAM و حافظه داخلی

تا به اینجا متوجه شدیم که رم حافظه سریع و فرّاری است که اطلاعات یا داده‌های مورد نیاز CPU را در زمان واقعی ذخیره می‌کند و زمانی که کامپیوتر برق خود را از دست می‌دهد یا زمانی که از کار می‌افتد، پاک می‌شود.
برنامه‌هایی مانند مرورگر وب، MS Word یا یک بازی در RAM نگهداری می‌شوند تا در صورت نیاز توسط CPU استفاده شوند. پس RAM جایی است که برنامه‌های در حال اجرا و سیستم عامل در حین کار کردن رایانه در آن نگهداری می‌شوند.
اما در بحث تفاوت‌ رم و حافظه جانبی فهمیدیم، سیستم ذخیره‌سازی نوعی دستگاه سخت‌افزاری هستند که از طریق شبکه به رایانه متصل می‌شوند تا داده‌ها را ذخیره کنند. این دستگاه‌ها، از رسانه‌های مغناطیسی یا نوری برای نگهداری اطلاعات یا داده‌ها استفاده می‌کنند و تمامی برنامه‌های کاربردی، سیستم عامل و محتوای دیجیتالی شما مانند عکس‌ها، فیلم‌ها، موسیقی و اسناد برای مدت نامحدود استفاده می‌شود.
دستگاه‌های ذخیره سازی همچنین بر اساس فناوری و سخت افزار می‌توانند داده‌ها را هم به صورت موقت و هم به طور دائم ذخیره کنند.

فرق رم و حافظه داخلی از جهت کارایی

تفاوت‌ رم و حافظه جانبی در استفاده موقت آن است. این مموری‌ها نقش مهمی در رایانه‌های رومیزی و دستگاه‌های تلفن همراه برای مدیریت حافظه ایفا می‌کنند. همچنین بر سرعت کامپیوتر تأثیر می‌گذارند، زیرا هر وظیفه‌ای که یک CPU پردازش می‌کند به شکل کدهایی در RAM ذخیره می‌شود. بنابراین هرچه حافظه بیشتر باشد، سرعت پردازش بیشتر خواهد بود. با این حال، اندازه دستگاه ذخیره‌سازی شما بر سرعت عملکرد پردازنده یا سرعت پردازش یک برنامه تأثیری ندارد. پس اندازه فضای ذخیره سازی (storage) بر عملکرد رایانه شما تأثیر نمی گذارد.

فرق بین رم و حافظه داخلی در سرعت

به طور کلی، فضای ذخیره‌سازی نسبت به RAM کندتر است. هارد دیسک‌ها (hdd)، دستگاه‌های مکانیکی هستند، بنابراین نمی‌توانند به سرعت رم به اطلاعات دسترسی پیدا کنند. همچنین در بسیاری از رایانه‌های شخصی، حافظه‌های ذخیره‌سازی از رابطی به نام Serial ATA (SATA) استفاده می‌کنند که کندتر از RAM است.
پس چرا اصلا از هارد دیسک استفاده می‌کنیم؟ معمولا آنها ارزان و در دسترس‌تر هستند. البته، حافظه SSD، به کمک آمده‌اند و این کمبود سرعت را تا حد زیادی جبران کرده‌اند.
اس اس دی‌ها، بسیار سریعتر از هارد دیسک‌ها هستند، زیرا از مدارهای مجتمع و نوع خاصی از مدارهای حافظه به نام رم غیر فرار (NVRAM) برای ذخیره داده‌ها استفاده می‌کنند، بنابراین همه چیز در جای خود باقی می‌ماند حتی زمانی که کامپیوتر خاموش است.
اما این نکته را به یاد داشته باشید که یک نکته مهم در تفاوت رم با حافظه جانبی آن است که اگرچه SSDها از تراشه‌های حافظه به جای یک هد مکانیکی استفاده می‌کنند که باید به صورت متوالی خوانده شود، اما همچنان کندتر از RAM هستند. دو دلیل برای این تفاوت در سرعت وجود دارد: اول اینکه تراشه‌های حافظه در SSD‌ها کندتر از رم هستند. دوم، رابطی که رم‌ها استفاده می‌کنند، نسبت به رابطی که فضای ذخیره‌سازی را به رایانه متصل می‌کنند، سریع‌تر است.

جمع‌بندی

به طور کلی درباره تفاوت رم و حافظه جانبی باید بگوییم هر دو اجزای فیزیکی کامپیوتر هستند که CPU برای انجام دستورها یا ذخیره داده‌ها به آنها نیاز دارد. RAM حافظه فرّاری است که داده‌ها و مجموعه دستوراتی را در خود حفظ می‌کند که CPU برای عملکرد بهینه خود به آنها نیاز دارد. قبل از اینکه CPU بتواند کار خود را انجام دهد، داده‌ها به سرعت در RAM بارگیری می‌شوند و می‌توانند به سرعت پس از خاموش شدن رایانه یا مثلاً از کار افتادن رایانه پاک شوند. بنابراین، RAM نوعی دستگاه حافظه کوتاه مدت است که اطلاعات را به طور موقت ذخیره می‌کند. از طرف دیگر، سیستم‌های ذخیره‌سازی برای ذخیره‌سازی طولانی‌مدت مناسب هستند و شامل دیسک‌های سخت، درایوهای نوری، درایوهای حالت جامد، درایوهای فلش، درایوهای فلاپی، فلاپی دیسک‌ها و کارت‌های SD می‌شوند.

پاسخ به سوالا متداول شما

1. رم بالا بهتر است یا فضای ذخیره سازی؟

اگر CPU شما کند کار می‌کند یا دستگاه شما با تاخیر برنامه‌ها را اجرا می‌کند، اضافه کردن RAM به شما کمک می‌کند. اندازه RAM تعیین می‌کند که چه مقدار از داده‌های دستگاه شما می‌تواند در حافظه قرار گیرد. اما افزایش فضای ذخیره سازی به این معنی است که می‌توانید محتوای دیجیتالی بیشتری مانند اسناد، فیلم‌ها، فایل‌های صوتی، تصاویر و غیره را ذخیره کنید.

2. آیا رم با ظرفیت ذخیره سازی یکسان است؟

RAM یک دستگاه ذخیره سازی موقت است که با گیگابایت (GB) اندازه‌گیری می‌شود. هر چه گیگابایت حافظه رم رایانه شما بیشتر باشد، برنامه‌ها بیشتری می تواند به طور همزمان اجرا شود. سرعت RAM بر حسب مگاهرتز (MHz) اندازه گیری می شود.

3. تفاوت‌ رم و حافظه جانبی در موبایل چیست؟

RAM وسیله‌ای برای برقراری ارتباط بین CPU و حافظه داخلی است. هنگامی که یک برنامه در حال اجرا است، داده‌ها برای دسترسی سریع از حافظه به RAM کپی می‌شوند. دستورالعمل های نرم افزار در RAM بارگیری می شود. اما فضای ذخیره سازی در موبایل معمولاً به ظرفیت دستگاه تلفن همراه شما اشاره دارد که بیان می کند چقدر داده می‌توانید ذخیره کنید.

4. کدام گوشی بالاترین رم را دارد؟

یکی از این گوشی‌ها، Asus ROG Phone 5 Ultimate است که بالاترین میزان رم آن 18 گیگابایت است و میزان رام (ROM)  آن تا 512 گیگابایت است. این تلفن‌های هوشمند ویژه گیمرها طراحی می‌شوند.

5. رم یا رام (ROM) موبایل چیست؟

حافظه تلفن همراه از هر دو رم و رام تشکیل شده است. RAM حافظه کوتاه مدتی است که نمی‌تواند داده‌ها را بدون وجود منبع انرژِ مانند برق در خود نگه دارد (دقیقا مشابه رایانه‌ها).  رم بیشتر به این معنی است که می‌توانید چندین برنامه را همزمان اجرا کنید. رام، حافظه فقط خواندنی است و به حافظه داخلی گوشی اشاره دارد.

پیشنهاد می کنیم مقاله تست سلامت ssd با معرفی چند نرم‌افزار حرفه‌ای و البته رایگان را مطالعه بفرمایید.